Wanneer we naar de reguliere GGZ kijken en de aanpak van mentale en soms ook lichamelijke klachten is de eerste route vaak het doorlopen van een traject gebaseerd op cognitieve gedragstherapie.
Wat is cognitieve gedragstherapie (CGT)?
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een bewezen effectieve psychotherapie die zich richt op de relatie tussen gedachten, gevoelens en gedrag. Het doel van CGT is om negatieve denkpatronen en ongewenst gedrag te herkennen, te begrijpen en te veranderen. CGT wordt toegepast bij een breed scala aan psychische problemen, zoals depressie, angststoornissen, trauma, verslavingen en eetstoornissen.
Hoe werkt CGT?
CGT is gebaseerd op de theorie dat gedachten invloed hebben op gevoelens en gedrag. Negatieve of irrationele gedachten kunnen leiden tot problematisch gedrag en negatieve emoties. CGT helpt mensen om deze gedachten te identificeren, uit te dagen en te vervangen door meer helpende en realistische gedachten. Dit leidt vaak tot een positiever gevoel en effectiever gedrag.
Belangrijke technieken in CGT
CGT combineert cognitieve en gedragsmatige technieken om veranderingen te bevorderen:
Cognitieve technieken
- Gedachten uitdagen: cliënten leren irrationele of negatieve gedachten te herkennen en analyseren. Bijvoorbeeld: “Is deze gedachte echt waar? Welke bewijzen zijn er voor en tegen?”
- Herschrijven van gedachten: het vervangen van negatieve gedachten door meer helpende en realistische overtuigingen.
- Gedragsexperimenten: cliënten testen hun gedachten in de praktijk om te zien of ze kloppen.
Gedragsmatige technieken
- Exposure (blootstelling): cliënten worden blootgesteld aan situaties die angst of spanning oproepen, om te leren dat deze situaties minder gevaarlijk zijn dan ze denken.
- Activiteitenplanning: het plannen van plezierige of zinvolle activiteiten om motivatie en energie te verhogen, vooral bij depressie.
- Vaardigheidstraining: leren van nieuwe vaardigheden, zoals ontspanningstechnieken, probleemoplossing of sociale vaardigheden.
Kenmerken van CGT
- Kortdurend en gestructureerd: CGT is meestal een kortdurende behandeling (gemiddeld 8-20 sessies) en werkt met een duidelijk behandelplan.
- Praktisch en doelgericht: de focus ligt op het aanpakken van huidige problemen en het behalen van concrete doelen.
- Actieve samenwerking: cliënten worden actief betrokken en krijgen vaak huiswerkopdrachten om technieken in de praktijk te brengen.
- Wetenschappelijk onderbouwd: CGT is uitgebreid onderzocht en heeft een hoge effectiviteit aangetoond voor veel psychische stoornissen.
Bij welke klachten werkt CGT?
CGT wordt onder andere toegepast bij:
- Depressie: helpen om negatieve gedachten en passiviteit te doorbreken.
- Angststoornissen: zoals paniekstoornis, sociale angst of fobieën, door blootstelling en cognitieve herstructurering.
- Trauma/PTSS: leren omgaan met traumatische herinneringen en triggers.
- Verslaving: identificeren van triggers en alternatieve copingstrategieën ontwikkelen.
- Eetstoornissen: zoals anorexia, boulimia of eetbuistoornis.
Effectiviteit van CGT
CGT wordt wereldwijd gezien als een van de meest effectieve behandelmethoden voor psychische stoornissen. Wat wil zeggen dat het veelvoudig onderzocht is en dat het werkzaam is gebleken voor een grotere groep mensen. Het biedt cliënten tools die ze na de therapie zelfstandig kunnen toepassen, wat bijdraagt aan een duurzaam herstel.
Mijn ervaringen met CGT in de praktijk
Ondanks dat het een praktische manier van werken is en het inderdaad voor veel mensen handvatten en tools biedt is het in mijn ervaring niet altijd voldoende om enkel CGT in te zetten. Mijn ervaring is dat veelal klachten ook hun weerslag hebben op het lichaam en dat daarbij ook aandacht mag zijn voor een meer holistische aanpak. Naast het hoofd, mag het lichaam ook aan het woord komen. Persoonlijk ga ik dus vaak voor een gecombineerde aanpak van CGT technieken en lichaamsgerichte technieken. Aangevuld met complementaire technieken zoals NEI therapie.